W związku z realizowanym w tym roku szkolnym projektem antydyskryminacyjnym postanowiłam porozmawiać ze szkolnym pedagogiem- panią Martyną Kalicką. Tematem wywiadu jest dyskryminacja w szkołach. Z poniższej treści możemy się dowiedzieć po czym poznać, że działania mają charakter dyskryminacyjny, jak na nie reagować, jakie kroki podejmować, aby je wyeliminować.
1. Co to jest dyskryminacja i czego może ona dotyczyć?
Dyskryminacja to zachowanie osoby w stosunku do innej, które wyrządza krzywdę. Może to być obrażanie, ośmieszanie, szydzenie, nierówne traktowanie. Jest zjawiskiem, które może dotyczyć grup społecznych, jak i pojedynczych jednostek.
2. Czy Pani zdaniem w naszej szkole występuje dyskryminacja? Jeśli tak, to skąd wiemy, że jesteśmy dyskryminowani? Jak rozpoznać to zjawisko?
Na pewno zdarzają się przypadki dyskryminacji, ale szkoła prowadzi bardzo wiele działań mających na celu eliminowanie tego zjawiska. A skąd wiemy, że jesteśmy dyskryminowani? Na pewno jeśli zachowanie innej osoby sprawia, że czujemy się gorzej od innych i jesteśmy niesprawiedliwie potraktowani, to jest to na pewno dyskryminacja.
3.Co możemy zrobić, aby w naszej szkole zapobiec dyskryminacji?
Uczniowie w naszej szkole powinni czuć się bezpiecznie. Nikt nie powinien przejść obojętnie wobec osoby krzywdzonej. Każdy bez względu na to, czy jest to osoba dorosła,czy też uczeń, musi reagować na niewłaściwe zachowania. W szkole trzeba organizować jak najwięcej akcji o tematyce antydyskryminacyjnej, właśnie takich, jak ta organizowana przez panią W.Rafałowicz.
4. Kogo należy powiadomić, gdy jesteśmy świadkami lub sami zostaliśmy źle potraktowani?
Na pewno wychowawcę, pedagoga lub psychologa szkolnego. Każda z tych osób na pewno nie zostawi Was samych i wskaże konstruktywne rozwiązanie tego problemu. Najważniejsze, co możemy zrobić w sytuacji dyskryminacji, to reagować, nie pozwolić na to, aby ktoś krzywdził nas lub innych.
5. Jak powinniśmy reagować, jeżeli stwierdziliśmy, że ktoś jest w danym momencie dyskryminowany?
Jeśli widzimy taką sytuację, na pewno nie powinniśmy przejść obok niej biernie. Każdy sprawca musi wiedzieć, że to, co robi, jest złe i liczyć się z konsekwencjami swojego zachowania.
6.Jakie są kary stosowane przez nauczycieli/ pedagogów względem uczniów, którzy w jakiś sposób wyśmiewają rówieśników?
Na pewno przeprowadza się z takim uczniem rozmowę dyscyplinującą, w której wyjaśnia się znaczenie takich pojęć jak dyskryminacja, tolerancja, szacunek oraz zapoznaje ucznia z konsekwencjami takiego zachowania. Jeśli rozmowa nie przyniesie żadnych skutków, informuje się o całym zdarzeniu rodziców lub opiekunów prawnych oraz dyrektora szkoły. Uczeń, który wyśmiewa rówieśników, na pewno będzie miał obniżoną ocenę z zachowania i odebranie przywilejów, takich jak np. zakaz uczestnictwa w imprezach, wycieczkach szkolnych itp.
7. Do czego może doprowadzić dyskryminacja?
Są bardzo różne skutki dyskryminacji. Wszystko zależy od wielu czynników takich jak np. stopień prześladowania czy wyśmiewania, wiek osoby poszkodowanej, co ma związek z dojrzałością psychiczną człowieka. Szczególnie młodym ludziom ciężko jest pogodzić się z wyśmiewaniem czy ośmieszaniem przez innych. Młody człowiek często w takich sytuacjach zamyka się w sobie, i nie informuje dorosłych, ponieważ nie chce być uważany jako “kabel” – słowo często używane przez młodzież. Taka sytuacja bardzo szkodzi uczniom, może doprowadzić nawet do dramatycznych czynów. Dlatego ogromną rolą nauczycieli, wychowawców, pedagogów i psychologów jest obserwowanie uczniów, reagowanie na każdy incydent związany z niewłaściwym zachowaniem uczniów, reagowanie na każdy wobec rówieśników.
8.Jaka jest różnica między dyskryminacją pośrednią a bezpośrednią?
Dyskryminacja bezpośrednia (celowa) to typ dyskryminacji, w którym dana osoba traktowana jest gorzej w sposób bezpośredni z powodu jakiejś odmienności, czyli świadomie, celowo krzywdzimy daną osobę. Dyskryminacja pośrednia (niecelowa) to dyskryminacja, która wynika z naszej nieświadomości, niewiedzy. Często nie zdajemy sobie sprawy, że wyrządzamy komuś krzywdę.
9. W jaki sposób zmieniły życie w szkole zadanie realizowane w ramach Szkoły Tolerancji?
Dzięki zadaniom realizowanych w Szkole Tolerancji uczniowie uświadomili sobie, czy tak naprawdę jest tolerancja, pogłębili wiedzę na ten temat. Większość uczniów zdała sobie sprawę, że nie należy pochopnie oceniać drugiego człowieka ze względu na jego odmienność.
10. Jakie działania zapobiegawcze zaplanowano w Szkolnym Programie Profilaktycznym naszego gimnazjum?
Są to zadania, mające na celu uświadomić uczniom, że należy wszystkich, bez wyjątku, traktować w sposób równy, bez względu na wiek, płeć, pochodzenie. Są realizowane w formie warsztatów na temat odmienności, tolerancji, pogadanek przeprowadzonych przez wychowawców, pedagogów, psychologów oraz indywidualnych rozmów z uczniami, którzy stosowali dyskryminację wobec kolegów i koleżanek.
11. Jak poprawić relacje w szkole między uczniami a nauczycielami?
Relacje między uczniami a nauczycielami powinny być nie tylko poprawne, ale bardzo dobre. Aby tak było, wychowawcy powinni jak najwięcej wolnego czasu spędzać w gronie swych uczniów, rozmawiając z nimi na różne tematy, nie tylko te związane ze szkołą. Nauczyciel powinien znać sytuację rodzinną uczniów. Często negatywne zachowania wynikają nie z chęci zrobienia komuś na złość, ale z chęci zwrócenia na siebie uwagi. Także, moim zdaniem, aby poprawić relacje między uczniami i nauczycielami potrzebna jest przede wszystkim poprawna komunikacja, oparta na szacunku i zrozumieniu.
12. Czy zaangażuje się Pani w zadani realizowane w szkole w ramach projektów ogólnopolskich o tematyce równościowej?
Z miłą chęcią.
13. Czy zna Pani wyniki skali dystansu społecznego, które powstały na podstawie przeprowadzonego w zeszłym roku szkolnym badaniu?
Tak, wynika z nich, że większość uczniów naszego gimnazjum jednak jest tolerancyjna, ale najwięcej uczniów obawia się narodowości pochodzenia żydowskiego i romskiego. Dlatego bardzo ważne jest, aby w szkole nadal edukować młodzież na temat tolerancji.
14. Czy zgodziłaby się Pani napisać tekst do “Gimnazjaka”, w którym przedstawi wpływ dyskryminacji na poczucie wartości człowieka?
Tak. Z pewnością to zrobię.
15. Który film poleciłaby Pani młodzieży i z jakiego powodu?
Na pewno “Forest Gump”. Bardzo lubię ten film, ponieważ została w nim przedstawiona historia człowieka lekko opośledzonego o wielkim sercu, który tak wiele w swoim życiu osiągnął, pomimo swojej niepełnosprawności. Podoba mi się cytat z tego filmu : “Życie jest jak pudełko czekoladek, nigdy nie wiadomo na jaką trafisz” – i to jest prawda, nigdy nie wiadomo, co nas w życiu spotka. Dlatego nie należy oceniać ludzi, np. po wyglądzie, trzeba szanować wszystkich, ponieważ każdy na to zasługuje. Poruszony jest w nim również temat dyskryminacji. Lata 50,60 to lata wielkiej walki z dyskryminacją rasową. Dlatego ukazany został wątek przyjęcia na uniwersytet w Alabamie czarnoskórych, mimo wyraźnego sprzeciwu gubernatora Georre’a Wallace’a.
16. Proszę zaproponować kilka działań, które moglibyśmy wspólnie w szkole wykonać.
Np. moglibyśmy zorganizować jakiś festyn integracyjny dla dzieci niepełnosprawnych z Regionalnej Placówki Terapeutycznej lub zorganizować jakąś inną akcję, mającą na celu integrację z chorymi dziećmi.
17. Jaka jest rola pedagoga w szkole w eliminowaniu działań antydyskryminacyjnych?
Pedagog powinien pomagać uczniom, nauczycielom oraz rodzicom. Musi być też dobrym obserwatorem środowiska szkolnego i zauważać niepokojące sygnały.Poproszony o pomoc, zawsze powinien jej udzielić i wspólnie szukać konstruktywnych rozwiązań. Bardzo ważne jest prowadzenie warsztatów o tematyce antydyskryminacyjnej, po to, aby uczniowie zdawali sobie sprawę,że wszyscy ludzie są względem siebie równi, pomimo swoich odmienności.
18. Czy była Pani kiedyś dyskryminowana? Jeśli tak, to proszę przybliżyć nam tę sytuację. Jak dzisiaj się Pani na nią zapatruje?
Na szczęście nie przypominam sobie takich sytuacji, może i zdarzyły się jakieś incydenty, ale staram się nie pamiętać złych rzeczy, wolę wracać wspomnieniami do tych miłych.
Nasze gimnazjum walczy z dyskryminacją, wspólnie staramy się ją wyeliminować poprzez realizowanie zadań w ramach projektów edukacyjnych. Wierzymy, że dzięki temu poprawi się atmosfera w naszej szkole.