Gdy ucichły już medialne burze dotyczące obchodów Dnia Niepodległości, jest czas, by spokojnie przyjrzeć się genezie tego święta. Łatwo zagubić fakty, gdy w oczy i uszy rzucają się przede wszystkim wiadomości o konfliktach rodaków, skupionych wokół obchodów tego dnia. 11 listopada 1918 roku zrealizowało się wielkie marzenie Polaków. Po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość i powróciła na mapę Europy. Miesiąc temu obchodziliśmy 96 rocznicę tego niezwykłego wydarzenia.
Droga do zwycięstwa…
Odzyskiwanie przez Polskę Niepodległości było procesem stopniowym. Naród polski, pomimo wielu niepowodzeń, nigdy nie zrezygnował z walki o suwerenność. 11 listopada 1918 roku zakończono I wojnę światową poprzez podpisanie zawieszenia broni między wojskami ententy a armią niemiecką w Compiègne, pieczętującego ostateczną klęskę Niemiec. 11 listopada 1918 roku to także dzień, w którym Józef Piłsudski przejął władzę w Polsce. Po tym wydarzeniu naród polski uświadomił sobie w pełni odzyskanie niepodległości.
„11 listopada jest symbolem zwycięstwa, po 123 latach, drugiej niepodległości Polski. Ale 11 listopada niech będzie też symbolem przyszłej Polski” – mówił w 2009 roku, w 91. rocznicę odzyskania niepodległości, ś.p. prezydent Lech Kaczyński.
Dzieje obchodów Narodowego Święta Niepodległości
Święto Niepodległości zostało ustanowione w ostatnich latach II RP (1918-1945). Obchody przywrócono w 1989 r. Do 1937 roku PPS (Polska Partia Socjalistyczna) świętowała rocznicę niepodległości 7 listopada, na pamiątkę utworzenia Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej.
Dzień 11 listopada ustanowiono Świętem Niepodległości dopiero ustawą z 23 kwietnia 1937 roku, czyli prawie 20 lat po odzyskaniu niepodległości i do czasu wybuchu II wojny światowej święto obchodzono tylko dwa razy – w roku 1937 i 1938. Podczas okupacji hitlerowskiej w latach 1939–1944 świętowanie było niemożliwe.
W roku 1945 władze komunistyczne świętem państwowym uczyniły dzień 22 lipca – datę podpisania Manifestu PKWN, jako Narodowe Święto Odrodzenia Polski. W czasach PRL wielokrotnie organizowane w całym kraju przez opozycję manifestacje patriotyczne były tego dnia brutalnie tłumione przez oddziały ZOMO, a ich uczestnicy aresztowani przez Służbę Bezpieczeństwa.
Święto obchodzone 11 listopada zostało przywrócone przez Sejm PRL-u IX kadencji w 1989 r. pod zmienioną nazwą: Narodowe Święto Niepodległości.
„Wzór na trwałą niepodległość Polski”
Prezydent Bronisław Komorowski oświadczył, że istnieje „wzór na trwałą niepodległość Polski”, na który składają się cztery elementy: rodzina, konkurencyjność gospodarcza, bezpieczeństwo militarne i stopień zintegrowania Polski ze światem zachodnim. Według prezydenta, rodzina zawsze była depozytariuszem wolności, dlatego – jak mówił – „trzeba konsekwentnie tworzyć dobry klimat dla dobrej rodziny”. Podkreślił, że wszystko, co w ciągu swojego życia robią polscy rodzice, czynią dla swoich dzieci. „Pracując więc dla Polski, myśląc o kolejnych pokoleniach, chcemy przekazać następcom jeszcze zamożniejszą i jeszcze bezpieczniejszą ojczyznę” – zaznaczył Komorowski.
11 listopada na świecie
Data ta kojarzy się Polakom jedynie z dniem odzyskania niepodległości, jednak ,,co kraj to obyczaj’’. Francja tego dnia obchodzi Dzień Pamięci lub inaczej Rocznicę Rozejmu, podpisania rozejmu Niemiec z państwami Ententy. W Wielkiej Brytanii również obchodzony jest Dzień Pamięci, zwany Dniem Maku, podczas którego czczona jest pamięć poległych w czasie I wojny światowej. Łotysze w odróżnieniu od innych państw europejskich nie świętują zakończenia I Wojny Światowej, lecz zwycięstwo nad Zachodnią Armią Ochotniczą w 1919 roku, zwane Dniem Lacplesis.
Nie tylko Polska 11 listopada obchodzi swój Dzień Niepodległości – tego dnia w 1975 roku Angola uwolniła się od okupacji portugalskiej. Prezydentem został wtedy dr Agostinho Neto z Ludowego Ruchu Wyzwolenia Angoli. W tym roku kraj ten świętuje 39. rocznicę uzyskania niepodległości.
Konsultacja historyczna: Alina Skrzypczak
