W dniach 19-20 maja 2016 r. we Wrocławiu odbyło się podsumowanie VII edycji ogólnopolskiego projektu “Kamienie Pamięci”, którego organizatorem jest IPN. W uroczystości brali udział uczniowie naszej szkoły, reprezentanci grupy projektowej: Anna Niewińska, Natalia Seweryn i Kamil Zajączkowski z klasy II h pod opieką p. Krystyny Ratasiewicz.
W tym roku zadanie było szczególnie trudne – jak podkreślali organizatorzy – ponieważ zadaniem uczestników projektu było znalezienie bohatera, który padł ofiarą komunistycznej zbrodni sądowej (w latach 1944-1956), a jego czyny i miejsce pochówku są zapomniane czy nieznane.
Nad projektem grupa w składzie: Anna Niewińska II h, Kamil Zajączkowski II h, Natalia Seweryn II h, Dawid Mościcki I b, Szymon Woronicz I b, Karolina Danilewicz I b – pracowała od listopada 2015 roku pod czujnym okiem p. Beaty Gołub. Broszurka powstała również dzięki współpracy z siostrzenicą Eugeniusza Kudzielanko – Panią Anną Ulman, nauczycielką i poetką.
W finale projektu „… za to, że byli Polakami”, który odbywał się w formie targów historycznych, wzięło udział 60 grup z całej Polski. Ania, Natalka i Kamil opowiadali o życiu i działalności bohatera, udzielali odpowiedzi na pytania wszystkich zainteresowanych, rozdawali ulotki prezentujące postać Eugeniusza Kudzielanko. Delegaci z grup projektowych mieli także okazję zapalić znicze pamięci na Cmentarzu Osobowickim (największy cmentarz we Wrocławiu, istnieje od 1867 r.), pod pomnikiem ofiar stalinizmu.
Mieliśmy również czas na zwiedzanie Wrocławia: zarówno podczas spaceru z przewodnikiem, jak i samodzielnej wędrówki po urokliwych zakątkach miasta. Udało nam się również zwiedzić – właśnie otwarte (3 maja 2016 r.) – wspaniałe Muzeum Pana Tadeusza. Zobaczyliśmy wystawę: Rękopis Pana Tadeusza oraz Misja: Polska, o polskiej historii XX wieku opartej na losach Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Władysława Bartoszewskiego.
Wróciliśmy z cennymi upominkami oraz symbolicznym kamieniem pamięci (naprawdę ciężki!), z myślą o udziale w przyszłorocznej edycji projektu.
To dobra okazja, żeby wspomnieć o Stolperstein: po niemiecku znaczy „kamień, o który się można potknąć”. Stolperstein to sposób na wskrzeszenie pamięci o tych, którzy nie mają swoich grobów. „Kamienie pamięci” to lśniące mosiężne kostki o bokach długości ok. 10 cm, które umieszczane są w chodniku przed domami zajmowanymi przez ofiary nazistów. Pomysłodawcą Stolperstein jest niemiecki artysta Gustaw Demnig, który od ponad dwudziestu lat jeździ po całym świecie i montuje kamienne kostki w chodnikach. W całej Europie umieścił ich już ponad 20 tysięcy. Najwięcej w Austrii, Holandii i Czechach.
Tu mieszkała Rose Bernstein Treitel, ur. 1891. 1942 deportowana do getta w Izbicy. Zamordowana 1942 – taki napis znajduje się na kostce przed wejściem do kamienicy przy ul. Świdnickiej 39 vis a vis domu handlowego Renoma we Wrocławiu. Na kostce obok kostka z napisem: 21-letnia Anita, wywieziona na roboty, w listopadzie 1941 roku popełniła samobójstwo…
Krystyna Ratasiewicz
