Z wykorzystaniem przez przestępców sieci internetowej może być związany grooming. Co to takiego? Jest to uwodzenie dzieci przez Internet, gdzie pierwszy kontakt odbywa się przy pomocy Internetu, a dalsze miejsca kontaktu są uzależnione od przebiegu całego procesu groomingu.
Nazywam się Daniel Rosiński, od 10 lat pracuje w Grupie Kapitałowej Telekomunikacji Polskiej, obecnie w spółce Orange. Zawodowo, na co dzień zajmuję się wsparciem operacji, jako specjalista ds. OKI. W ramach Fundacji Orange służę eksperckim wsparciem w zakresie bezpieczeństwa w Internecie. Prowadziłem lekcje bezpiecznego internetu dla dzieci z olsztyńskich szkół. Jestem absolwentem Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Instytutu Nauk Politycznych sp. Stosunki międzynarodowe. Interesuję się zagadnieniami prawa wspólnotowego, sytuacją polityczną oraz europeistyką. W czasie wolnym uprawiam pływanie, jazdę na nartach oraz każdy wolny czas poświęcam wolontariatowi. W ramach Fundacji Orange każdego roku już od 9 lat organizujemy akcje Mikołaj w Szpitalu – przygotowujemy paczki dla dzieci chorych. Współorganizuję liczne akcje: Siłownia dla dzieci z Domu Dziecka w Olsztynie, cała Polska czyta dzieciom, pomoc dla ubogich dzieci czy też dla potrzebujących rodzin.
1.Jakie możliwości stwarza Internet młodemu człowiekowi?
Internet jest przełomem naszej cywilizacji. Młodzi ludzie pełnymi garściami korzystają z dobrodziejstw Internetu. Nauka i zabawa to tylko nieliczne dobrodziejstwa Sieci. Nieograniczona komunikacja z ludźmi na całym świecie z wykorzystaniem poczty elektronicznej czy komunikatorów głosowych, możliwość grania, pisania, czytania, oglądania filmów, obrazów, słuchania muzyki i wszystkiego, co tylko sobie wymarzymy. Dla młodzieży cenne są informacje, słowniki, dostęp do opracowań np. lektur. Możemy kupować w księgarniach po drugiej stronie kuli ziemskiej, a wszystko odbędzie się tak, jakbyśmy zamówili książkę w księgarni za rogiem.
2.Czy w wirtualnym świecie można czuć się bezpiecznie?
Ograniczone zaufanie to podstawa. W Internecie jest wiele stron, które naruszają prawo, wyśmiewają innych z powodu koloru skóry, narodowości i religii, prezentują przemoc, zawierają wulgarne treści, namawiają do przestępstw lub niebezpiecznych zachowań. Trzeba pamiętać że, nie wszystkie zamieszczone w Internecie dane są prawdziwe. Starajcie się weryfikować przeczytane informacje. Nie ufajcie osobom poznanym przez Internet. Używajcie komunikatorów i czatów tylko do kontaktów ze znajomymi. Rozmawiajcie z rodzicami, jeśli coś Was zaniepokoi. Zawsze możecie skorzystać z pomocy specjalistów helpline.org.pl. – wysyłając maila na adres helpline@helpline.org.pl lub dzwoniąc pod nr 800 100 100.
3. Na jakie zagrożenia narażone są dzieci w Internecie?
Sieć to prawdziwa kopalnia wiedzy, ale jednocześnie jest wielkim śmietnikiem, w którym możemy znaleźć wiele zagrożeń, niebezpieczne treści, np. pornografia, przemoc, narkotyki, niebezpieczne kontakty. Dzieci czytając różnego rodzaju strony, fora, stykają się z ogromnym natężeniem agresji. Właśnie z wykorzystaniem przez przestępców sieci internetowej może być związany grooming. Co to takiego? Jest to uwodzenie dzieci przez Internet gdzie pierwszy kontakt odbywa się przy pomocy Internetu, a dalsze miejsca kontaktu są uzależnione od przebiegu całego procesu groomingu.
Z tym procederem ściśle jest związane pojęcie “pozytywnej pedofilii”. Zagrożenia są bardzo poważne, dlatego jeśli Was coś nie pokoi, macie pytania, zwracajcie się do rodziców, wujka, cioci czy nauczyciela w szkole. Poznając kogoś przez Internet, nie możemy mieć pewności, że osoba ta jest tym, za kogo się podaje. Dlatego nie należy spotykać się z osobami, które poznaliśmy w Internecie. Nie powinniśmy też podawać im informacji, które pozwolą mu łatwo nas odnaleźć – adresu, informacji o szkole, do której chodzimy, o naszych znajomych czy rodzinie.
4.Czy przynależność do portalu społecznościowego może być przyczyną zagrożenia?
Portale społecznościowe to darmowe źródło rozrywki, lecz trzeba pamiętać, że ma również ciemną stronę. Świadomość ryzyka pozwala łatwo zabezpieczyć się przed nim i korzystać z portali społecznościowych bez strachu czy poczucia zagrożenia. Jednym z najważniejszych zagrożeń jest kradzież tożsamości. Złodzieje tożsamości zwykle tworzą profil przy użyciu prawdziwego nazwiska ofiary, a następnie infiltrują jej prawdziwych przyjaciół. Utrzymują z nimi kontakty, a następnie grożą opublikowaniem żenujących zdjęć lub kompromitujących komentarzy. W zamian za oszczędzenie wirtualnej reputacji swoich ofiar szantażyści żądają okupu. Uważajcie na szkodliwe oprogramowanie. Portale społecznościowe stają się kluczowym czynnikiem w dystrybucji szkodliwego oprogramowania. Według Kaspersky Lab, obecnie istnieją rodziny szkodliwego oprogramowania tworzone specjalnie dla portali społecznościowych, na przykład Koobface. Robak ten rozesłał użytkownikom Facebooka kilka serii prywatnych wiadomości, w których zostali poinformowani o nowym zdjęciu opublikowanym w Internecie – przedstawiającym ich samych. Gdy użytkownicy kliknęli zawarty w wiadomości odsyłacz, ich komputery zostały zainfekowane i mogły być zdalnie kontrolowane przez hakerów.
Oprócz kradzieży tożsamości ważne jest też, żebyśmy dbali o informacje, które zamieszczamy na swój temat i o to, kto ma do nich dostęp. Nie powinniśmy wrzucać intymnych i osobistych informacji na swój profil, bo łatwo mogą się dostać w niepowołane ręce. Powinniśmy ustawić prywatność naszego konta tak, by obce osoby nie mogły oglądać naszych zdjęć i wpisów. Dobrze, by tylko nasi bliscy znajomi mieli do nich dostęp.
5.Kiedy powinien niepokoić mnie kontakt nawiązany z innym człowiekiem w Internecie?
Podstawą jest brak zaufania do Osoby po drugiej stronie monitora. Co więcej, prowadząc rozmowę z drugim człowiekiem, pamiętajmy o tym, że podając swój wiek, miejsce zamieszkania czy nawet imię, możemy skłamać. Zatem zawsze trzeba brać pod uwagę, że osoba, z którą piszemy, może być tak samo nieszczera.
Jeśli nasz rozmówca po krótkim czasie korespondencji chce poznać nasze dane personalne, adres zamieszkania, należy brać pod uwagę fakt, że nasz rozmówca może mieć wobec nas złe zamiary.
Biorąc pod uwagę problem pedofilii w Internecie, należy uważać na rozmówców, którzy proszą nas o roznegliżowane zdjęcia, proponują sesje fotograficzne, początkują rozmowę o seksie, pierwszej masturbacji, pytają o szczegóły dotyczące wymiarów intymnych części ciała. W takich sytuacjach najlepszym rozwiązaniem jest zakończenie znajomości.
6.W jaki sposób nieopatrznie mogę zdradzić swoje dane w sieci? Czego unikać?
Korzystanie z portali społecznościowych zawsze wiąże się z podaniem danych dotyczących nas samych. Począwszy od zdjęć, imienia czy chociażby adresu e-mail. Zatem pamiętajmy o ograniczeniu ich do minimum.
Często logujemy się na stronie, używając swojego prywatnego adresu e-mail. Wymagane też jest hasło, więc w żadnym wypadku nie podajemy tego samego w innych miejscach.
Uważajmy też na linki podsyłane przez użytkowników tego samego portalu. Odsyłają one często na strony wyłudzające informacje i dane przeglądarek internetowych. Między innymi zapamiętane hasła, często odwiedzane strony itp.
Każdy posiadacz e-maila spotkał się z pewnością z tak zwanym spamem. Wraz ze wzrostem ostrożności internaty, rośnie “przebiegłość” niechcianej korespondencji. Czy słyszeliście kiedyś, żeby ktoś wygrał nagrodę, nie biorąc nawet udziału w konkursie? Co więcej, aby można było ją odebrać, koniecznie musimy wypełnić ankietę, gdzie udostępniamy swoje dane osobowe. W żadnej sytuacji nie możemy tego zrobić.
7.Mam wiele ciekawych zdjęć. Znajdują się na nich ja i moi bliscy. Czy powinienem zamieszczać je w Internecie?
Podstawą w takiej sytuacji jest zgoda osób, które są na zdjęciu. Nie każdy z Was chciałby, żeby jego zdjęcie trafiło do Internetu bez jego zgody.
Pozostawiając granice dobrego smaku, można sobie pozwolić na umieszczenie zdjęć na portalach społecznościowych, gdzie wgląd w nasz profil czy albumy mają określeni przez nas użytkownicy. Kierując się zasadą im mniej tym, lepiej zastanówmy się dwa razy, zanim wrzucimy jakieś zdjęcie do Internetu.
8.Dlaczego młodzież uważa, że nic im w sieci nie grozi? Skąd takie przekonanie?
Jest to bardzo mylne przekonanie. Mam nadzieję, że wcześniej opisane zagrożenia uświadomią Wam, że oprócz korzyści są również niebezpieczeństwa.
9.Codziennie surfuję po Internecie 3-4 godziny. Czy jestem uzależniony?
Podstawowym pytaniem w takiej sytuacji jest, czy czas spędzony w sieci umiemy zastąpić czymś innym. Już po tygodniu może okazać się, że jest to trudniejsze niż z góry zakładaliśmy. Jeżeli jednak jesteśmy w stanie poświęcić ten czas na inne zajęcia i okazują się one w naszym mniemaniu bardziej interesujące, nie mamy podstaw do obaw.
10.Co się kryje pod pojęciem “cyberprzemoc”?
Cyberprzemoc według słownika zwana agresją elektroniczną to stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, e-mail, witryny internetowe, fora dyskusyjne w Internecie i inne. Osobę dopuszczającą się takich czynów określa się stalkerem.
11. Załóżmy, że jestem ofiarą cyberprzemocy. Kogo powinienem prosić o pomoc?
Zawsze możecie skorzystać z pomocy specjalistów helpline.org.pl. , wysyłając maila na adres helpline@helpline.org.pl lub dzwoniąc pod nr 800 100 100.
12.Co zrobić, kiedy staliśmy się ofiarami cyberprzemocy?
Często w Internecie możemy spotkać się z określeniem stalking – z definicji “złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się, czy prześladowanie, zagrażające czyjemu bezpieczeństwu”.
Ostatnio modne stały się portale, gdzie dodawane są zdjęcia, zarówno te pozbawione dobrego smaku, jak i te uznawane za śmieszne. Wyobraźmy sobie sytuację, w której nasze zdjęcie trafia na taki portal- w krótkim czasie staniemy się obiektem żartów.
Podobną sytuację można zaobserwować na forach i portalach społecznościowych, gdzie pojawiają się wpisy ośmieszające daną osobę, często nie mające nic wspólnego z prawdą.
W każdej z tych sytuacji, pierwszą rzeczą, którą należy zrobić, jest zwrócenie się do administratora danej strony, z prośbą o zablokowanie niechcianej treści czy użytkowników. Niestety, często takie portale zastrzegają sobie prawo do ponoszenia odpowiedzialności za informację, jaką umieszczają użytkownicy. W takich sytuacjach naszą sprawę powinniśmy skierować do organów państwowych. Komenda Główna Policji zachęca na swojej stronie internetowej do zgłaszania wszelkich przestępstw komputerowych, także dokonywanych w Internecie.
13.Dlaczego młodzi zostali tak szybko wchłonięci przez branżę internetową?
Młodym szybciej idzie nauka nowinek technicznych i możliwości, jakie na XXI wiek przystało, w tym Internet, który stal się wszechobecny w życiu każdego młodego człowieka. Internet powoli staje się głównym źródłem informacji, reklamy czy nawet kontaktu z drugim człowiekiem.
14.Czy osoba poznana w sieci jest naprawdę moim znajomym? Czy mogę jej zaufać?
Należy rozgraniczyć znajomości wirtualne od tych ze świata realnego. Osoba poznana w Sieci, której nigdy nie mieliśmy możliwości poznać w rzeczywistości, może być kimkolwiek chce, tak samo jak my. Nigdy nie wiadomo, kto siedzi po drugiej stronie komputera, dlatego też do czasu skonfrontowania znajomości w rzeczywistości, należy brać poprawkę na wirtualne znajomości i nie wyjawiać informacji, które mogą zostać wykorzystane przeciwko nam.
15.Co to jest siecioholizm? Czy dotyczy on tylko dzieci i młodzieży?
Kiedy pojawiły się pierwsze próby komunikowania się przez sieć, nikt nie przypuszczał, że stanie się to problemem społecznym i zdrowotnym. Obecnie spora część internautów nie zdaje sobie sprawy z zagrożenia, jakie niesie za sobą obcowanie na czatach, forach internetowych czy chociażby korzystanie z gier online. Siecioholizm oznacza szeroko rozumiane uzależnienie od Internetu i może dotyczyć każdego. Z badań wynika, że co 8 nastolatek jest zagrożony nadużywaniem Internetu.
16.W ferie zimowe większość młodzieży spędzała czas przed komputerem. Dlaczego młodzież żyje w wirtualnym świecie? Jak temu zaradzić?
Życie w wirtualnym świecie powoduje problemy z koncentracją, senność, gorsze wyniki w nauce, zaniedbywanie obowiązków, pogorszenie relacji ze znajomymi, rezygnacja z dawnych zainteresowań na rzecz Internetu – mogą to być poważne oznaki, że młody człowiek przestaje kontrolować czas spędzany w sieci. Narażone na to są szczególnie dzieci i młodzież, dla których Internet jest nieodłącznym elementem ich codziennej aktywności, życia społecznego oraz rozrywki. Obecnie z Internetu przynajmniej raz w tygodniu korzysta w Polsce aż 98 proc. dzieci w wieku 9-16 lat. Większość z nich zagląda do sieci codziennie lub prawie codziennie. Jak temu zaradzić? Uważam, że dużą rolę odgrywają same dzieci, ale również rodzice, którzy powinni dawkować dostęp dzieciom do Internetu. Bardzo ważne jest utrzymywanie więzi społecznych w realu z rodziną przyjaciółmi, spotkania, wspólne rozmowy.
17.Zakupy w sieci nie zawsze czynią nas szczęśliwymi i zadowolonymi. Czy warto robić zakupy przez Internet?
Zależy co chcemy kupić. Większość produktów w sieci ma dużo niższą cenę, w efekcie produkty w sieci są atrakcyjniejsze. Jest to spowodowane tym, że sklep internetowy nie potrzebuje lokalu (sklepu) magazynów, dużej liczby sprzedawców, kasjerów czy ochrony. Koszty są dużo niższe, co przekłada się na cenę. Prawo gwarantuje nam możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość (przez internet) bez podania przyczyny w ciągu 10 dni. Jeśli kupimy np. zegarek w sklepie internetowym, który nam nie odpowiada, możemy go zwrócić, a sklep odda nam całą kwotę.
Młodzież między 13 a 18 rokiem życia może dokonywać zakupów w sieci za zgodą rodziców. Odradzam kupowanie przez Internet wartościowych rzeczy.
Warto korzystać ze sprawdzonych stron i serwisów zakupowych oraz czytać opinie innych kupujących, żeby mieć pewność, że sprzedawca wywiąże się z umowy, a towar będzie nam odpowiadał.
Jeśli mamy wątpliwości, czy to,co chcemy kupić, jest dobrej jakości i warte zakupu, warto się z kimś skonsultować. Czasem coś, co dobrze wygląda na stronie internetowej, okazuje się kiepskiej jakości.
18.Na nasz adres mailowy przychodzi codziennie wiele wiadomości. Niektóre z nich mogą nas niemile zaskoczyć. Dlaczego?
Spam (niechciana poczta) jest szkodliwy z kilku powodów. Narusza naszą prywatność i bezpieczeństwo, ponieważ często zawiera treści, których nie życzylibyśmy sobie oglądać, np. obraźliwe, pornograficzne, nieodpowiednie dla dzieci. Spamy mogą zawierać wirusy oraz szkodliwe programy, atakujące nasz komputer. Radzę nie otwierać wiadomości podejrzanych, a najlepiej każdą wiadomość skanować programem antywirusowym. Bardzo ważne jest wyposażenie komputera w dobry program antywirusowy.
19.Jakie działania może podjąć szkoła w celu ustrzeżenia przed zagrożeniem dzieci i młodzieży?
Edukacja zagrożeń to podstawa. Trzeba rozmawiać o Internecie. Sam prowadzę w szkołach zajęcia z bezpiecznego internetu. Warto też poprosić nauczyciela o zaproszenie do szkoły ciekawych gości,np. z Komendy Policji i porozmawiać o zagrożeniach płynących z sieci internetowej.
20.Czy gry komputerowe mają wpływ na świat wartości młodego człowieka?
Komputer i Internet stały się nieodzownym elementem życia młodego człowieka. Rozwijanie zainteresowań, poszerzanie wiedzy oraz poszukiwanie nowych kontaktów stały się tym pozytywnym elementem dostępu do Internetu. Niestety, występują również różne zagrożenia, które szczególnie w przypadku młodych ludzi mają negatywny wpływ na jego wartości i podstawę. Do takich zagrożeń niewątpliwie należą gry komputerowe, zwłaszcza te naładowane przemocą i okrucieństwem. Najgroźniejsze są gry polegające na symulowanym niszczeniu, okaleczaniem czy zabijaniem przeciwników. Gracz, koncentrując się na grze, powoduje zacieranie się granic pomiędzy fikcją a rzeczywistością. Dzieci, które w trakcie gry popełniają czyny zabronione w realnym świecie, nie ponoszą żadnych konsekwencji. Przykładem może być szybka jazda samochodem w grze, która nie prowadzi do fizycznej śmierci. W realnym świecie taka jazda może zakończyć się tragicznie. Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie gry są złe. Obecnie na rynku możemy znaleźć tytuły, które zachęcają fabułą i światem, a jednocześnie mają pozytywny wpływ na rozwój młodego człowieka. Bardzo duże znaczenie mają edukacyjne i terapeutyczne aspekty gier, które wiążą się ze specyfiką użytkowania komputera.
21.Czy dzień bez Internetu to dzień stracony?
Absolutnie NIE. Internet jest narzędziem do komunikacji, rozrywki, edukacji czy pracy. Każdy z nas odpoczywa od nauki, pracy, Internetu. Warto sięgnąć po dobrą książkę, film, muzykę. Wyjść z kolegą czy koleżanką na świeże powietrze, pograć w piłkę lub inne sporty.
Komentarze ( )