Wielkanoc to jedne z dwóch najważniejszych świąt w roku. Cały Wielki tydzień, wspólne, rodzinne śniadanie, wielkanocny, lany poniedziałek. To najczęściej przychodzi nam do głowy gdy mówimy o Wielkanocy. Ja zawsze największą wagę przywiązuję do Wielkiej Soboty. A co to takiego? Sami przeczytajcie!
Wielka Sobota to dzień święcenia wody, ognia, pokarmu i cierni. Współcześnie zrezygnowano z tego ostatniego, które kiedyś miało odstraszyć czarownice. Wierzono bowiem, że w noc z Wielkiego Piątku na Wielką Sobotę na skrzyżowaniu polnych dróg, czarownice przygotowują wywar z siedmiu ziół. Za jego pomocą miały narobić szkód w gospodarstwie.
Wiemy co to Wielka Sobota, jednak nie wiemy co powinno znaleźć się w wielkanocnym koszyku.
W świątecznym koszyku powinno się znaleść: jajko, masło, baranek wielkanocny, chleb, sól, pieprz, kiełbasa, chrzan, pisanki, skrobanki, jaja z duszą i malowanki ( kraszanki, byczki ).
Co oznacza każdy z tych produktów?
Jajko – symbol odradzającego życia. Dawniej uważano je za amulet, chroniący przed czarami. Poświęcone jaja nasi przodkowie zakopywali w ogrodzie na urodzaj.
Masło – symbol dostatku. Ubijane było ze śmietany zebranej w Wielką Środę.
Baranek wielkanocny – zwany agnuskiem; symbol zmartwychwstania. Pierwotnie w zależności od rejonu w Polsce wyrabiano go z masła, cukru, ciasta i drewna. Współcześnie spotykamy baranki glinowe, gipsowe, z wosku i szkła.
Chleb – pamiątka Chleba paschalnego. Dawniej do wypieku potrzebowano zbóż pochodzących z ubiegłorocznych plonów.
Sól – symbol ochrony przed zepsuciem.
Pieprz – symbolizuję pełnie życia i jego różne odcienie.
Kiełbasa – symbol dostatku i dobrodziejstwa. Dziś typowo wielkanocną kiełbasą jest gotowana biała kiełbasa przygotowywana z czosnkiem i majerankiem
Chrzan symbol zdrowia i długowieczności. Korzeniem chrzanu pocierano zęby dzieci wierząc w jego lecznicze działanie, zabezpieczenie przed próchnicą.
Pisanki – jajko zdobione specjalnym piskiem tzw. ” żelazkiem”, czyli patykiem z lejkiem. Gospodyni nosiła roztopiony wosk, którym ” wypisywała” wzór. Następie moczyła jajko w barwniku, ścierała wosk i otrzymywała biały wzór na kolorowym tle.
Skrobanki – uformowane jajka które skrobie się ostrym narzędziem np. szpilką, końską hacelą lub hufnalą (gwoździem kowalskim), tworząc piękne motywy kwiatowe.
Jaja z duszą – jajka oklejane miękkim sitowiem, farbowaną słomą, włóczką lub wycinankami z papieru.
Malowanki (kraszanki, byczki) – często mylone z pisankami; malowanki to jajka bez wzorów, jedno barwne, farbowane w roślinnych barwnikach: czarny – wywar z kory dębowej, brązowy – cebula lub łupina orzecha, purpurowy – kwiaty malwy, różowy – wywar z buraka, zielony – pędy zboża.
Mam nadzieję, że przybliżyłam wam ten wyjątkowy dzień.
