Pisarze i poeci często nadają bohaterom rysy znanych sobie postaci. Podobnie było w przypadku Adama Mickiewicza i „Pana Tadeusza.”

Historycy literatury nie doszukali się pierwowzoru Tadeusza Soplicy. Podkreślają wiele podobieństw między Tadeuszem a młodym Adamem Mickiewiczem – porywczość, młodzieńczą butę i kochliwość.

Zosia to najprawdopodobniej Maryla Wereszczakówna, ukochana Mickiewicza z lat jego młodości na Litwie.

Telimena to być może Konstancja Łubieńska, z którą poetę łączył romans, a może któraś z dam, z którymi się zetknął – Karolina Towiańska lub Zeneida Wołkońska.

Hrabia to według jednych badaczy hrabia Karol Przeździecki, a według innych rywal Mickiewicza, mąż Maryli Wereszczakówny, hrabia Wawrzyniec Puttkamer.

Jacek Soplica to Jan Saplica, który zabił w awanturze Bazylego, stryja Mikołaja Mickiewicza. Ks. Robak zaś wzorowany był na aktywnych politycznie księżach – kwestarzu bernardynów ks. Bułhaku, ks. Zajączkowskim, ks. prof. Ignacy Onacewiczu i wielu innych.

Sędzia Soplica to prawdopodobnie przyjaciel ojca Mickiewicza – sędzia Medard Rostocki.

Prototyp Wojskiego być może mieszkał w zaścianku Hreczechów, z którymi procesowali się Puttkamerowie.

Gerwazy to najprawdopodobniej szlachcic Ratomski. Ciągle się pojedynkował i brał udział w zajazdach, miał szablę, którą nazywał “scyzorykiem”.

Wśród pierwowzorów postaci Podkomorzego jest ojciec poety – Mikołaj Mickiewicz.

Postać Asesora wzorowana była na asesorze Antonim Wierzbowskim.

Jankiel został wykreowany na podstawie dwóch postaci, które spotkał poeta – poważnego uczonego rabina i wybornego cymbalisty Jankiela Libermana

Rykow był wzorowany na poznanym przez Mickiewicza w Odessie generale-lejtnancie Rykowie.

Postaci stworzone przez Mickiewicza są tak prawdziwe być może dlatego że składają się na nie osobowości wielu znanych autorowi postaci. Z drugiej strony, niebezpiecznie jest być znajomym twórcy. Pewnego dnia można się odnaleźć na kartach książki i to niekoniecznie w roli w jakiej chciałoby się siebie zobaczyć.