Człowiek od zawsze tworzył literaturę, aby opowiadać o swoich emocjach – lękach, nadziejach, pragnieniach. Współczesnym młodym ludziom może wydawać się, że są inni niż nasi przodkowie, lecz przecież te emocje są ponadczasowe, więc utwory literackie przedstawiające rzeczywistość dawnych epok też mogą być dla nas interesujące.
Doskonałym przykładem tego może być dramat Williama Szekspira “Romeo i Julia”. Ta historia dwojga młodych kochających się ludzi pomimo nienawiści skłóconych rodzin – Montekich i Kapuletów – jest ponadczasowa. Pierwsze uczucia są dziś tak samo intensywne jak były przed pięciuset laty. Dziś też zakochani nastolatkowie nie widzą świata poza sobą. Co prawda, nie muszą za swoją miłość umierać jak bohaterowie Szekspirowskiej tragedii, ale mogą znaleźć w niej te same emocje, które są ich udziałem. Historia miłości silniejszej niż śmierć jest ponadczasowa, bo opowiada o uczuciu, które nie tylko nie mija upływem czasu i miejsca, ale potrafi zmienić świat na lepsze. A człowiek, niezależnie od czasu i miejsca, chce wierzyć, że takie uczucie jest możliwe. Dlaczego właśnie jest to historia uniwersalna, jak mit o Orfeuszu i Eurydyce czy Odyseuszu powracającym po dwudziesty latach do wiernej żony, Penelopy.
Innym przykładem potwierdzającym moją tezę może być komedia Aleksandra Fredry pod tytułem ” Zemsta”. To również historia miłości i kłótni, ale w niej wszystko kończy się dobrze – zgodą zwaśnionych sąsiadów oraz ślubem zakochanej pary, Klary i Wacława. Choć dziś już nikt nie nosi kontuszy (jak Rejent i Cześnik) i nie mieszka w starym zamku, to przecież zachowania bohaterów dramatu możemy zobaczyć na co dzień. Upór i gwałtowność Raptusiewicza, podstępność i bezwzględność Milczka, chęć zniszczenia antagonisty za wszelką cenę nie minęły wraz z epoką, w której żyli bohaterowie komedii Fredry. Wciąż też bywają osoby takie jak Papkin – słabe, niezbyt odważne, ale przekonane o własnej wyjątkowości, niezwykłych talentach, odwadze. I wciąż zamiast podziwu budzą raczej śmiech otoczenia.
Obydwa przywołane przeze mnie przykłady utworów dowodzą, że jeśli literatura porusza problemy ważne i prawdziwe, nie może się zestarzeć. Jeśli tylko młodzi współcześni czytelnicy zadadzą sobie trud, aby na przykład pokonać barierę językową, zobaczą w losach bohaterów z dawnych epok te same emocje i problemy, z którymi muszą poradzić sobie także oni. W utworach z minionych czasów można przecież znaleźć te same wątpliwości i te same pytania, które zadajemy sobie dziś. Wiele utworów powstalych w minionych epokach ma wartości ponadczasowe.
